NLGD Festival of Games 2009: Global Play, Play Global

Voor de vijfde achtereenvolgende keer organiseerde NLGD dit jaar het Festival of Games in Utrecht. De Stichting NLGD biedt in de vorm van publicaties, activiteiten en evenementen een platform voor deze sterk groeiende industrie.

Een van de belangrijkste doelen van het festival of games (met als thema dit jaar Global Play, Play Global) is de nadruk leggen op het feit dat computerspellen van groot economisch, cultureel en sociaal belang zijn en allang niet meer exclusief het domein van jongeren. Dit jaar werden dan ook op verschillende universiteiten en hogescholen gamedesign-opleidingen op- en voortgezet. Het ontwikkelen van computerspellen is op het moment een van de populairste bèta-opleidingen. Al is de Nederlandse game-industrie nog een van de kleinere spelers op de wereldmarkt, meerdere malen werd er op het festival gesproken over Dutch gamedesign, in de geest van het befaamde Droog design, de verschillende internationale grafisch vormgevers die ons land voortbracht en architectenbureaus als OMA, die over de hele wereld worden erkend als de top in hun vakgebied. Een spelontwikkelaar benadrukte dit door het volgende voorbeeld: de film Zwartboek van Paul Verhoeven heeft zo’n vijftien miljoen euro opgebracht.  Het computerspel Killzone II (ontwikkeld door het Nederlandse Guerilla) ging al, vanaf de verkoop eind februari 2009, rond de 1,7 miljoen keer over de toonbank. Dan heb je het over een omzet van zo’n tweehonderd miljoen euro. Het spel is niet alleen een stuk leuker dan de film, het bereikt ook nog eens een veel groter internationaal publiek.
Maar niet alleen in het Media Plaza van de jaarbeurshallen stonden games centraal. Tijdens de festiviteiten vonden er in de stad Utrecht verschillende activiteiten  plaats die gerelateerd waren aan het thema van dit jaar: Global Play, Play Global. Verschillende teams trokken de stad in om een Urban game te spelen die uitgeschreven was door NLGD in samenwerking met Utrechtse studenten. In dit spel moesten de teams foto’s maken van verschillende, op een kaart aangegeven plekken. Extra punten konden worden verdiend door het fotograferen van de andere teams.

Door de steeds slimmer en sneller wordende mobiele telefoons is het spelen van  computerspellen (gamen) ook weer een beetje buitenspelen geworden. Dat kon natuurlijk al met de komst van de lcd-spellen in de jaren tachtig en later de Gameboy van Nintendo, maar door de opkomst van Augmented Reality heeft dit fenomeen een heel andere wending gekregen. AG is een combinatie van een alternatieve realiteit die over de realiteit wordt geplaatst door het gebruik van een computer. Zo kan met een Nokia-telefoon met camera het spel Tower Defense worden gespeeld. De objecten op bijvoorbeeld een tafel blijven gewoon te zien op het beeldscherm, maar de tweede realiteit die over de tafel wordt geprojecteerd laat een spelbord zien met torens die de binnenplaats moeten verdedigen tegen de monsters die van alle kanten de virtuele burcht aanvallen.

Dat jong talent de kans moet krijgen om zich te presenteren op het grootste Europese festival in zijn soort had de organisatie goed begrepen. Van tevoren was er dan ook een wedstrijd uitgeschreven om jonge spelontwikkelaars te prikkelen een game te maken. Op het festival werden de twee beste gepresenteerd: Expa Nova en El Clino.

De makers van Expa Nova (studenten uit Hilversum en Delft) hadden zich ten doel gesteld dat de game rustgevend moet werken terwijl er ook een uitdagend spelelement aanwezig blijft. In Expa Nova betreedt de speler een wereld die op het heelal lijkt. Een ‘planeet’ vraagt om verschillende vormen van energie. De speler bestuurt een ruimtevaartuig (een lichtgevende bol) die de energie verzamelt en op de planeet afschiet. Alles wordt begeleid door rustige ambientmuziek (ook door de studenten gecomponeerd), die weliswaar versnelt als de planeet hongerig wordt, maar inderdaad over het algemeen rustgevend werkt. De kans dat het spel op de markt komt is zeker niet uitgesloten.
De makers van El Clino gooiden het over een heel andere boeg. El Clino is een bulldozer die, rondrijdend door een woestijn, achterna wordt gezeten door zombies. Met zijn schep moeten de zombies in verschillende vuurhaarden worden gerold om op die manier punten te verdienen. Student Thomas Nubbers presenteerde dit spel en vertelde later dat het een hele klus was geweest om iedereen in zijn team op één lijn te krijgen. Niet zozeer het ontwikkelen van de game bleek een test, maar vooral het teamwork en de communicatie onderling waren een hele toer. Om een idee ten uitvoer te brengen moeten de programmeurs precies weten wat je van ze verlangt. Als de communicatie vooral plaatsvindt door middel van e-mail en Skype blijkt het overbrengen van een idee, zelfs voor deze doorgewinterde nieuwe-mediagebruikers, erg moeilijk te zijn.
Expa Nova slaagt erin een fascinerende wereld te creëren waar het goed vertoeven is, El Clino is een game geworden die veel voor de fun gespeeld gaat worden, als hij ooit wordt uitgebracht.
Dat is voor de bedrijven Codeglue en Roughcookie al dagelijkse realiteit.

Peter de Jong van Codeglue presenteerde tijdens het festival hun nieuwste telg: Rocket Riot, een spel voor de Xbox 360 dat door de samenwerking met de uitgever THQ wereldwijd verkrijgbaar is. Het is een typisch Dutch gamedesignproduct dat gebruik maakt van de snelheid die de Xbox 360 biedt in combinatie met de 8-bit pixel-vormgeving die oudere gamers meteen herkennen uit het tijdperk van Commodore 64, Amiga 500 en Nintendo Entertainment System. Het heeft niet alleen een ijzersterk schietspel opgeleverd met wel tachtig levels, het speelt qua design ook slim in op de nostalgie die bij (de grootste groep) gamers leeft voor hun eerste spelsysteem. Via de online-optie kan het spel door wel acht spelers van over de hele wereld tegelijk worden gespeeld. Zij kunnen kiezen uit zo’n 150 verschillende piraten die zich in het spel al schietend met een bazooka door de levels heen slaan. De Jong is naast zijn werkzaamheden voor Codeglue ook bestuurslid van de Dutch Games Association. Deze organisatie zet zich in als platform voor de Nederlandse game-industrie en brengt zo onderwijs- en onderzoeksinstellingen, klassieke game publishers, exploitanten van online games, gespecialiseerde adviseurs, organisatoren van evenementen, ontwikkelaars van middelware, muziek, design en animaties voor de game-industrie en uiteraard de gameontwikkelaars bij elkaar. Binnenkort moet er ook een heuse Dutch Games-directory komen (de bèta-versie is nu al live) die het makkelijker maakt om de juiste personen in de industrie met elkaar kennis te laten maken. Ook kan deze databank worden gebruikt tijdens handelsmissies naar den vreemde, aangezien hij tweetalig is.

Danny Hoffman, ceo van Roughcookie, was tijdens het festival erg in zijn nopjes. Tijdens de keynote-presentatie van Apple op de Worldwide Development Conference op 8 juni werd een door zijn bedrijf ontwikkeld spel genoemd als een nieuwe titel op de iPhone. Het gaat hier om het spel Stardefense , dat ook al bijzonder goede kritieken mocht ontvangen van de redacteuren van het toonaangevende IGN.com.
Ook het zeer vermakelijke spel Water Ways voor de iPhone won al een prijs. Het was de beste game tijdens de Game Jam-competitie die in 2008 werd gehouden. In deze competitie moesten de makers in korte tijd een mobiele game ontwikkelen in het kader van de viering van 150 jaar diplomatieke relaties tussen Japan en Nederland in 2008 en, dit jaar, de vierhonderd jaar oude handelsbetrekkingen tussen beide naties. Een mooie bijzaak van deze wedstrijd is dat de Japanse game-uitgever Taito besloten heeft het spel wereldwijd uit te geven. In Waterways speelt een koe de hoofdrol. Zij moet zich door een labyrint worstelen dat gestaag volloopt met water. Door de iPhone te kantelen loopt het water virtueel uit de telefoon en gaan bruggetjes open. Hierdoor kan de digitale Bertha op een gegeven moment, als een moderne Hans Brinker, het water tegenhouden.

Alternate Reality Game (ARG)

Elan Lee was een van de veertig internationale genodigden op het festival. Als medeoprichter van het bedrijf 42 Entertainment gaf hij een spreekbeurt over het fenomeen Alternate Reality Game (ARG). ARG’s breiden het fictionele universum van een mediaproduct (tv-serie, boek, film) uit naar andere, meestal elektronische media, en diepen de verhaallijnen en personages verder uit.
In de zaal zaten een hoop jonge bewonderaars van zijn werk, wat de sfeer bevorderde omdat zij de juiste vragen wisten te stellen. Het was te merken dat Lee voor hen echt een ster is, een ontwikkelaar die zijn strepen heeft verdiend met het ontwikkelen van verschillende ARG’s, waarvan de bekendste de Ilovebees–  campagne was voor de lancering van het spel Halo 2 (bracht dat jaar wereldwijd meer op dan de Hollywood blockbuster Spiderman 2).

Lee begon zijn speech met een metafoor voor gamedesign: een magneet. Een magneet kan dingen wegduwen (er zijn altijd mensen die je product niet interessant vinden). Deze mensen kun je dichterbij halen door ze te betrekken in de discussie over games. Een magneet kan aantrekken: als de potentiële speler dichtbij is, wordt hij aangetrokken door het fenomeen dat hij herkent. De aantrekkingskracht wordt doorgegeven: als de persoon tegen de magneet aan staat wordt de persoon ook een magneet; veel gamers wisselen wereldwijd hun avonturen uit via fora en blogs op internet.
Voor het ontwikkelen van een succesvolle ARG maakt Lee gebruik van deze drie pijlers en twee andere noodzakelijke ingrediënten: een goed verhaal en het creëren van een sterk netwerk. De playability (de manier waarop wordt gespeeld) is zelfs minder belangrijk dan het verhaal en de karakters.
Een treffend voorbeeld van een ARG is Tombstone Hold ’Em. Voor de campagne van het spel GUN (speelt zich af in het Wilde Westen) startte hij de website lastcallpoker.com. Op deze website kon een virtueel pokerspel worden gespeeld met de figuren uit het spel. Uiteindelijk resulteerde dit in een online community die op verschillende begraafplaatsen in de VS Tombstone Hold ’Em ging spelen. Deze spelers werden allereerst samengebracht door de oproep op de site om de dood te herdenken van een van de spelfiguren op aangewezen begraafplaatsen. De regels waren: blijf uit de buurt van rouwende mensen, laat de graven beter achter dan ze er voorheen aan toe waren. Er kwamen veel mensen op af (vanuit de hele wereld), de eigenaren van de begraafplaatsen nodigden zelfs mensen uit om te komen spelen (extra persaandacht, er werd schoongemaakt en de verhalen over de verschillende rustplaatsen werden weer eens doorgegeven).
Bij deze pokervariant zijn vier verschillende grafzerken de speelkaarttypes: spitse, platte, ronde grafzerken en zerken met een beeld erop verbeelden schoppen, klaver, harten en ruiten. De jaartallen werden gebruikt als de nummers op de kaarten, de aantallen ‘bewoners’ in de graven waren de aanwijzing voor de plaatjes. Teams moesten elkaar en de zerken aanraken om op die manier hun kaarten te kiezen. Op een gegeven moment speelden zo’n half miljoen mensen Tombstone Hold ’Em.
Om terug te komen op de magneet: tijdens diverse ARG-campagnes kwamen ook mensen in contact met het fenomeen die voorheen niets met computerspelletjes hadden en die zo werden verleid om toch eens een spelcomputer in huis te halen.

(eerder verschenen op www.groene.nl)